Mieszkańcy powojennego Zabrza coraz częściej domagali się umożliwienia im dostępu do polskiego słowa pisanego. Jerzy Fusiecki wraz z grupą skrzykniętych naprędce współpracowników rychło doprowadził do otwarcia Miejskiej Biblioteki Publicznej. Oficjalna ceremonia odbyła się 15 listopada 1945 r., a dokonał jej wybitny działacz polski na Śląsku, zastępca prezydenta miasta – Franciszek Trąbalski. Biblioteka stała się pierwszą po wojnie instytucją kulturalną, która rozpoczęła w Zabrzu regularną działalność. Początkowo wypożyczalnia (dla dorosłych i młodzieży), czytelnia ogólna i pomieszczenia administracyjne mieściły się w dotychczasowej siedzibie Stadtbibliothek przy ul. Wyzwolenia 4. Księgozbiór składał się wówczas głównie z darów i liczył 920 tomów, a korzystało zeń 92 zarejestrowanych czytelników.
Kolejne filie
Stopniowo rozpoczęto budowę sieci placówek filialnych w dzielnicach. Już w 1948 r. otwarto podwoje filii w Zaborzu (Filia nr 1), Biskupicach (Filia nr 2) i Maciejowie (Filia nr 3). W dwóch pierwszych zorganizowano czytelnie czasopism i zgromadzono, udostępniany na miejscu, księgozbiór informacyjny. Gdy stan księgozbioru wzrósł do 9,3 tysięcy tomów, liczba czytelników przekroczyła 1,7 tysiąca osób. W 1951 r. powstała Filia nr 4 przy ul. Roosevelta, a rok później czytelnię ogólną przeniesiono do lokalu przy ul. Dworcowej 8a. W tym samym okresie otwarto kolejne filie w sześciu dzielnicach przyłączonych do Zabrza: Mikulczycach, Rokitnicy, Grzybowicach, Pawłowie, Kończycach i Makoszowach. Spowodowało to wzrost liczby czytelników do 10 tysięcy. W 1954 r. przy ul. Wolności założono Filię nr 11, a w 1955 r., z inicjatywy studentów na terenie Śląskiej Akademii Medycznej w Rokitnicy zorganizowano Filię nr 12. W 1956 r. przy ul. 3 Maja powstała Filia nr 13, a w 1959 – Filia nr 14 przy ul. gen. Charlesa de Gaulle’a. Z końcem lat 50. biblioteka liczyła więc 14 jednostek terenowych, 110 tysięcy tomów w księgozbiorze oraz 16 tysięcy zapisanych czytelników, którzy dokonali łącznie prawie 400 tys. wypożyczeń.
Różne profile
Mimo wielu bezspornych sukcesów kierownictwo biblioteki stale uskarżało się na ciasnotę w pomieszczeniach wypożyczalni centralnej. Pewną poprawę uzyskano dzięki wydzieleniu oddziału dziecięcego, w wyniku czego powstała specjalna Filia Dla Dzieci i Młodzieży (obecnie Filia nr 20), usytuowana przy pl. Warszawskim l oraz otwarciu Filii nr 15 na osiedlu Helenka. W 1965 r. MBP z księgozbiorem liczącym ponad 180 tys. woluminów obejmowała ponad 25 tys. zarejestrowanych czytelników, którzy w ciągu roku wypożyczyli łącznie ponad 550 tys. pozycji. Znaczącą rolę odegrało w tym okresie 12 kół przyjaciół biblioteki, liczących około 6,5 tys. członków. Za ich to sprawą stworzono specjalny fundusz na zakup książek. Dla przykładu tylko w 1964 r. wyniósł on 111.820 zł, co przełożyło się na znaczące osiągnięcie w plebiscycie „Bliżej książki współczesnej" w roku 1966, w którym biblioteka zdobyła II nagrodę w skali ogólnopolskiej. W 1970 r. zbiory biblioteczne osiągnęły liczbę 251.500 tomów, a liczba czytelników wzrosła do 24.427 osób. Potrzeby czytelników sprawiły, że niektóre filie zmieniały swoje profile. Dla przykładu, Filia nr 12 stała się Oddziałem Książki Mówionej. W lipcu 2000 r. zadomowiła się w Związku Niewidomych przy pl. Krakowskim. Dysponuje dzisiaj specjalnie wydanymi dla niewidomych i niedowidzących nagranymi kasetami i płytkami CD z beletrystyką oraz dziełami naukowymi.
Druga w Polsce
W latach 80. i 90. minionego stulecia, w których dało się odczuć spadek czytelnictwa, bibliotekarze podejmowali wiele inicjatyw, by pozyskać, zwłaszcza najmłodszych. Przykładem była organizacja plebiscytu dla czytelników dziecięcych „Orle Pióro" w 1981 r., w którym Biblioteka zdobyła l miejsce w skali ogólnokrajowej, a rok później w skali wojewódzkiej. W 1985 r. nadano bibliotece imię jej założyciela i wieloletniego dyrektora – Jerzego Fusieckiego. Dodatkowym wyrazem uznania dla 40-letniej pracy bibliotekarzy było nadanie MBP medalu „Zasłużony dla Miasta Zabrze". Lata 2002-2008 to okres kompleksowej komputeryzacji. W lutym 2008 r. zabrzańska książnica stała się drugą w Polsce i pierwszą w województwie śląskim całkowicie skomputeryzowaną w systemie PROLIB miejską biblioteką publiczną. Dzisiaj MBP, dysponująca 118 podłączonymi do Internetu komputerami, ma w swojej ofercie – w miejscu dotychczasowej czytelni prasy – czytelnię multimedialną ze specjalnie oprogramowanym stanowiskiem dla osób niewidzących i niedowidzących. Aktualnie księgozbiór MBP liczy około 350 tysięcy woluminów, placówka ma ponad 30 tysięcy czytelników.
Wiele inicjatyw
W połowie 2005 r. biblioteka zainicjowała nową formę wypożyczeń – „Książkę na telefon". Zaktywizowała także inne formy działalności – Klub Myśli Humanistycznej oraz warsztaty dziennikarskie. Do stale organizowanych konkursów dopisano nowe inicjatywy: Zabrzańską Wiosnę Poetycką, Zabrzańską Jesień Literacką, Ogólnopolski Konkurs na artystyczną zakładkę do książek, a także zainicjowany Klub Filmowo-Literacki „Dyskurs". Liczne konkursy kierowane są do młodych czytelników. Biblioteka podejmuje także samodzielne działania wydawnicze, organizuje liczne spotkania autorskie. Dzisiejsze oblicze zabrzańskiej książnicy ze wszech miar odpowiada czytelniczym potrzebom XXI stulecia. Żadna bowiem powszechna digitalizacja, czy wszechobecne audiobooki, nie są w stanie zastąpić „książki z papieru". Podczas tegorocznego Święta Miasta dyrektor Tomasz Iwasiów odebrał przyznaną bibliotece nagrodę prezydenta miasta w dziedzinie kultury.
(ów)