Z ŻYCIA BIBLIOTEK
Jest drugą w Polsce i pierwszą w województwie śląskim całkowicie skomputeryzowaną miejską biblioteką publiczną. Służą temu m. in. system obsługi bibliotek PROLIB i związany z nim moduł elektronicznego katalogu OPAC, za sprawą którego Czytelnicy mogą dokonywać wyboru poszukiwanych pozycji (od 2005 roku wprowadzono nowe karty biblioteczne spójne z tym systemem). Dzisiaj zabrzańska książnica dysponująca 121, podłączonymi do internetu, komputerami, ma w swojej ofercie powszechny dostęp do katalogu centralnego, specjalne oprogramowanie dla osób niewidzących i niedowidzących oraz różnorodny pakiet propozycji dla wszystkich Czytelników, niezależnie od ich wieku.
Przez bez mała siedemdziesiąt lat istnienia była Miejska Biblioteka Publiczna w stałej awangardzie pełnienia swojej służby – upowszechniania słowa drukowanego w społeczności miasta. Działo się tak od samego początku, odkąd późną wiosną 1945 roku w polskim – od kilku miesięcy – Zabrzu zjawił się przybysz z Krakowa. Pierwsze kroki skierował do magistratu, oświadczając, że jest wykwalifikowanym bibliotekarzem i chciałby podjąć się misji zorganizowania w mieście biblioteki publicznej. Przyjęto go z otwartymi ramionami. Wytrawny bibliotekarz i bibliofil, długoletni kustosz zbiorów Biblioteki Muzeum im. Czartoryskich, a później książnicy krakowskiego Muzeum Przemysłowego, Jerzy Fusiecki, był dla ówczesnych władz Zabrza prawdziwym zrządzeniem losu. Coraz częściej bowiem nachodzili władze mieszkańcy domagający się umożliwienia im dostępu do polskiego słowa pisanego. Byli to zarówno miejscowi uczestnicy kursów re-polonizacyjnych, jak i ludność napływowa, m.in. wysiedleńcy z Kresów Wschodnich, repatrianci z Belgii i Francji, pozbawieni swoich domów uchodźcy z powstańczej Warszawy.
Jerzy Fusiecki wraz z grupą skrzykniętych naprędce współpracowników rychło doprowadził do otwarcia Miejskiej Biblioteki Publicznej. Oficjalna ceremonia odbyła się 15 listopada 1945 roku, a dokonał jej wybitny działacz polski na Śląsku, zastępca prezydenta miasta – Franciszek Trąbalski. Stała się więc biblioteka pierwszą po wojnie instytucją kulturalną, która rozpoczęła w Zabrzu regularną działalność.
Początkowo wypożyczalnia (dla dorosłych i młodzieży), czytelnia ogólna i pomieszczenia administracyjne mieściły się w dotychczasowej siedzibie Stadtbibliothek przy ul. Wyzwolenia 4. Księgozbiór składał się wówczas głównie z darów i liczył 920 tomów, a korzystało zeń 92 zarejestrowanych czytelników.
Rozwój biblioteki opierał się przede wszystkim na uzupełnianiu jej zbiorów oraz modernizacji istniejącej bazy lokalowej. W rezultacie tych, pełnych determinacji, poczynań przez całe lata otwierano kolejne filie w każdej dzielnicy miasta. Sieć ta osiągnęła docelowo imponującą liczbę 21 placówek.
Od przeszło dziesięciu lat pracownicy czytelni ogólnej zajmują się kompleksowym opracowywaniem informacji o Zabrzu, tworząc Katalog Miasta Zabrza w bibliotecznym OPAC-u. Zakończono już prace nad wpisywaniem do bazy artykułów ze wszystkich roczników „Naszego Zabrza Samorządowego” 1994-2013 i „Nowin Zabrzańskich” 1995-2013, trwają – nad rocznikami „Głosu Zabrza i Rudy Śląskiej”. W sumie jest to ok. 31 381 pozycji. Zagadnieniowy katalog „Bibliografia miasta Zabrza” zawiera natomiast ponad tysiąc rekordów dotyczących Zabrza i nie ogranicza się jedynie do zasobów biblioteki.
W ostatnich latach do stale organizowanych konkursów dopisano nowe inicjatywy: Zabrzańską Wiosnę Poetycką, Zabrzańską Jesień Literacką. Weszły one na trwałe do kalendarza imprez MBP. Dla młodych czytelników organizowane są konkursy: Ortograficzny, Szybkiego Czytania, a także obchody „Światowego Dnia Pluszowego Misia”, akcja „Głośnego czytania w bibliotece” oraz Miejski Konkurs na Inscenizacje Utworów Literackich dla uczniów szkół podstawowych, natomiast w okresie wakacji letnich i zimowych „Ferie w mieście” i „Lato w bibliotece”.
Biblioteka podejmuje także samodzielne przedsięwzięcia wydawnicze. Ich plonem stały się pozycje: „Zabrze – moje miasto. Wspomnienia” oraz „Nazwy i patroni zabrzańskich ulic”. W 2010 roku ukazał się album „Nasze Kończyce”, inicjujący serię prezentującą wszystkie dzielnice Zabrza. Kolejny, „Nasza Rokitnica”, trafił do rąk Czytelników dwa lata temu; niebawem ukaże się trzeci album tej serii „Nasze Biskupice”. Wyjątkowość tego przedsięwzięcia polega na tym, iż o każdej z dzielnic mówią jej mieszkańcy.
W filiach dysponujących odpowiednimi warunkami, przede wszystkim w Filii nr 2 oraz w czytelni ogólnej stale organizowane są wernisaże oraz wystawy prac plastycznych i fotograficznych promujących głównie regionalnych twórców oraz studentów Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach.
Wśród wielu wydarzeń przywołać należy przede wszystkim spotkania autorskie, m.in.: z Anną Bugnon-Rosset – córką Zofii Kossak i Anną Fenby Taylor – wnuczką wybitnej pisarki, Eustachym Rylskim, Markiem Nowakowskim, Andrzejem Sta-siukiem, Antonim Libera, Jerzym lllgiem, Wojciechem Tochmanem. Gośćmi Klubu „Agora”, działającego przez lata przy MBP w Zabrzu, byli m.in.: Roman Nowotarski, Roman Kalarus, Kazimierz Kutz, Joanna Rawik – przedstawiciele ogólnopolskiej i lokalnej elity intelektualnej, kulturalnej i politycznej.
Dzisiejsze oblicze zabrzańskiej książnicy całkowicie odpowiada czytelniczym potrzebom XXI stulecia. Żadna jednak powszechna digitalizacja czy wszechobecne audiobooki, czy e-booki nie są w stanie zastąpić „książki z papieru”. Wszelkie techniczne nowinki w tym zakresie ustępują, jak tego dowodzą lata praktyki, inwencji wytrawnych bibliotekarzy i czytelniczym przyzwyczajeniom.
(ów)